ضرب‌المثلی هست که می‌گوید: «اگر خودتان هدفی نداشته باشید، برای رسیدن دیگران به اهداف‌شان استخدام می‌شوید.»
اگر شما هم رویای راه انداختن کسب و کار شخصی خودتان را در سر می‌پرورانید، حتما این سوال را بارها از خود پرسیده‌اید. چرا کسب و کار خودمان را راه نیندازیم؟
رویایی جذاب و بلندپروازانه.
همیشه در حال خیال‌پردازی هستیم اما موانع و چالش‌های پیش‌رو باعث می‌شود اقدامی نکنیم. برای شروع نکردن بهانه‌های زیادی داریم. بهانه‌هایی که از ترس‌ها و مشکلات نشأت می‌گیرند. سرعت‌گیرهایی که مسیر رسیدن به اهداف‌مان را دست‌نیافتنی و دورتر جلوه می‌دهند.
همۀ ما این رویا را در سر داریم، اما ممکن است تعریف کسب و کار را ندانیم.
قبل از اینکه شروع کنید بهتر است اطلاعات کاملی دربارۀ معنا و تعاریف کسب و کار داشته باشید و با انواع آن آشنا شوید تا رویای‌تان را به مدل‌های واقعی نزدیک‌تر کنید.
کسب و کار چیست؟
اگر بخواهیم معنایی مستقل برای تعریف کلمۀ کسب و کار در نظر بگیریم باید بگوییم:
کسب و کار؛ مجموعه‌ای از افراد با تخصص‌های گوناگون هستند که در یک سازمان گرد هم آمده‌اند و برای هدفی مشترک تلاش می‌کنند تا نیازهای مشتریان را پاسخگو باشند.
اهداف کسب و کارها یا اقتصادی است یا اجتماعی.
- اقتصادی: هدف کسب و کارها کسب سود بیشتر است.
- اجتماعی: هدف کسب و کارها کسب وجهۀ اجتماعی و قابل قبول در میان مردم است.
مسیر کسب و کارها
هر کسب و کاری از ایده‌ها شروع می‌شود. داشتن ایده نقطۀ شروع این مسیر است، اما تمام ماجرا نیست. قبل از شروع باید خوب تحقیق کنید، بازار و رقبا را بشناسید. این کار کمک می‌کند بفهمید از کجا باید شروع کنید، رقبای‌تان چه کسانی هستند و چه مقدار از سهم بازار را در اختیار دارند و نقاط ضعف و قوت‌شان چیست.
داشتن این اطلاعات مهم است چون مشخص می‌کند از کجا شروع کنید، روی چه خدمات و محصولاتی تمرکز کنید، چگونه و با چه روش‌هایی در اختیار کاربران بگذارید و بر چه مقدار از سهم بازار هدف‌گذاری کنید.
در این مرحله است که باید این سوال‌های اساسی را از خودتان بپرسید:
_ این کسب و کار چه ارزشی ایجاد می‌کند؟
و چگونه این ارزش را ایجاد می‌کند؟
_ چگونه آن را به پول تعریف می‌کند؟
_ چه کار می‌کند که پایدار بماند و همیشه بقا داشته باشد؟
نقشۀ راه کسب و کارها
نقشۀ راهی مدون برای کسب و کارتان طراحی و تدوین کنید. نقشه راه، تجسم بزرگ‌تر و خاص‌تری از مقصد شما را نشان می‌دهد. نمایی کلی از مسیری که برای کسب و کارتان ترسیم کرده‌اید. جزییات مهم نیستند اما باید بدانید مرحله‌به‌مرحله چه اقداماتی می‌خواهید انجام دهید. بیزنس پلن کمک می‌کند، قبل از اینکه اقدامی انجام دهید، موانع را شناسایی کنید.
قبل از شروع هر کسب و کاری باید این نکته را در نظر بگیرید که هر کسب و کاری ویژگی‌های خودش را دارد. این ویژگی‌ها را علاوه بر شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشوری که در آن زندگی می‌کنید در نقشۀ راه کسب و کارتان لحاظ کنید. نقشۀ راه باید طوری تدوین شود که مدیران و سایر افرادی که در یک سازمان مشغول به کار هستند از آن استفاده کنند و چشم‌اندازها و برنامه‌های شرکت در هر مرحله از رشد کسب و کار، از راه‌اندازی و ابتدایی‌ترین مرحله تا سایر مراحل رشد در آن گنجانده شود.
صرف نظر از حوزۀ فعالیت هر کسب و کاری چه صنعت، چه بازاری، نقشه‌ها ابزارهایی ضروری هستند که به همۀ افراد یک سازمان کمک می‌کنند تا اهداف کلیدی را درک کنند، وضعیت عملکردی خود را به اشتراک بگذارند و برای رسیدن به اهداف شرکت، اقدامات لازم را عملی کنند.
چشم‌انداز، اهداف و استراتژی‌ها
طراحی و تدوین نقشۀ راه مهم و تعیین‌کننده است. اما قبل از آن باید چشم‌انداز، استراتژی‌ها و اهداف را به طور مشخص بدانید. در این مرحله است که تعیین می‌کنید چه اقداماتی باید انجام شود تا با اهداف و استراتژی‌ها هماهنگ باشد.
اهداف تجاری و KPIها (شاخص‌های کلیدی عملکرد)
KPI یا شاخص عملکرد کلیدی، مقادیری قابل اندازه‌گیری هستند که برای ارزیابی میزان موفقیت سازمان‌ها در دستیابی به اهداف استفاده می‌شوند.
نقشه راه کسب و کار کمک می‌کند هدفمند و مطمئن در مسیر را پیش بروید.
قبل از اینکه کسب و کاری را آغاز کنید، لازم است بدانید در کدام گروه از مشاغل می‌خواهید فعالیت کنید و به کدام دسته‌بندی تعلق دارید.
انواع کسب و کار
دسته‌بندی‌های متنوعی برای کسب و کارها وجود دارد. به طور کلی کسب و کارها این 6 گروه را دربرمی‌گیرند:
1_ کسب و کارهای خدماتی
کسب و کارهای خدماتی شامل آن دسته از مشاغل هستند که کالای محسوس یا قابل لمس ندارند. اما خدمات با ارزشی به مشتری یا کاربران ارائه می‌دهند. انواع مهارت‌ها، آموزش، تبلیغات و خدمات شهری در این گروه جای می‌گیرند مثل بانک‌ها، بیمه، موسسه‌های مالی، مدارس و دانشگاه‌ها، شرکت‌های حقوقی و حسابداری و …
2_ کسب و کارهای بازرگانی
کسب و کارهای بازرگانی مشاغلی هستند که محصولات یا خدمات قابل عرضه و فیزیکی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهند و اساس کارشان بر مبنای درآمد و سودی است که از فروش محصولات‌شان به دست می‌آورند.
3_ کسب و کارهای تولیدی
در کسب و کارهای تولیدی محصولات اولیه، در جریان تولید، به قصد مصرف به محصول جدید تبدیل می‌شوند تا وارد چرخۀ تولید کالا شوند. بسیاری از کارخانجات و تولیدی‌ها در این گروه قرار می‌گیرند.
4_ کسب و کارهای اینترنتی
با فراگیر شدن استفاده از اینترنت، کسب و کارهای اینترنتی فراگیر شده‌اند. یک لپ‌تاپ یا گوشی موبایل و اینترنت پرسرعت کافی است تا در این حوزه فعالیت کنید. این مدل کسب و کار برای خیلی از افراد جذاب است. نیازی نیست مکان مشخصی برای کارتان داشته باشید، در هر زمانی از شبانه‌روز می‌توانید تجارت‌تان را پیش ببرید. از مزیت‌های کسب و کارهایی که بر بستر اینترنت فعال هستند امکان دورکاری وجود دارد.
5_ کسب و کارهای حوزه تکنولوژی
کسب و کارهای حوزۀ تکنولوژی مخصوص گروهی است که به علم کامپیوتر و فناوری اطلاعات اشراف کامل دارند و در این حوزه فعالیت می‌کنند.
6_ کسب و کارهای خانگی
کسب و کارهای خانگی نیازی به مکان و زمان مشخصی ندارند. در زمان گذشته این کسب و کار به شیوه سنتی مثل تولید محصولات خانگی (مربا، ترشی، عسل، ترشی، نان) انجام می‌شد. اما با حضور اینترنت نسبت به قبل در نحوۀ ارائۀ محصولات و خدمات تغییری اساسی کرد و اینستاگرام در رشد این کسب و کارها تاثیر بسیاری داشت.
همان‌طور که گفتیم دسته‌بندی‌های گوناگونی برای انواع کسب و کارها وجود دارد. کسب و کارها بر اساس نوع مالکیت نیز به گروه‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند.
- کسب و کارهای مالکیتی
- کسب و کارهای شراکتی
- شرکت سهامی
- شرکت تعاونی
- شرکت با مسئولیت محدود
وارد شدن به هرکدام از این حوزه‌ها علاوه بر سرمایۀ اولیه، ایده و نقشۀ راه عزمی جزم می‌خواهد که بر اساس اهداف کوتاه و بلند مدت در مسیر پیش بروید. باید خودتان را برای رویارویی با مشکلات، چالش‌ها و اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی آماده کنید و نقشه‌ها و استراتژی‌های جایگزین داشته باشید تا هروقت لازم شد مسیرتان را تغییر دهید. راه‌اندازی هر کسب و کاری نیاز به آموزش و آگاهی و حضور افرادی خبره و همراه برای پیشرفت و رسیدن به اهداف تعیین شده دارد.